Microsoft: Thành công và thất bại

Mark Ward
Phóng viên công nghệ, BBC News

Đầu năm 2004, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, ông Gates dự đoán rằng vấn đề spam, hay thư rác, sẽ được giải quyết trong vòng hai năm.
Một loạt các sáng kiến kỹ thuật, biện pháp tài chính và bộ lọc sẽ khiến làm nhụt chí bất kỳ ai có ý định gửi thư rác.
Bốn năm sau, rõ ràng tình hình không như những gì ông Gates phán đoán. Thậm chí tình trạng gửi thư rác dường như còn tệ hơn trước.
Hiện giờ thư rác, tính cả spam và các loại thư báo lỗi, chiếm tới hơn 80% lưu lượng email trên toàn cầu.
Trong khi các cải tiến kỹ thuật giúp giảm thiểu các loại thư rác lọt vào inbox, hàng tỷ email không được người dùng mong chờ này vẫn được gửi đi hàng ngày, và các spammer vẫn sống khỏe.

Sự tăng trưởng và thành công của mạng internet đã khiến nhiều người, ngay cả Bill Gates, ngạc nhiên.
Năm 1995, ông Gates đồng chấp bút một cuốn sách có tự đề 'Con đường phía trước', trong đó không đề cập nhiều tới quan tâm ngày càng lớn đối với mạng internet cũng như tầm ảnh hưởng của nó.
Tới các lần tái bản sau của cuốn sách, những phần bị bỏ sót đã được viết thêm, nhưng rõ ràng Microsoft là kẻ đến sau trong cuộc bùng nổ các công ty dotcom.
Cuối năm 1995, tiếp sau biên bản ghi nhớ nổi tiếng có tựa đề “Làn sóng thần ở bên trong”, ông Gates đã tái cơ cấu Microsoft để lấy mạng internet làm trung tâm điểm trong mọi hoạt động của công ty này.
Cho dù có bước chuyển mạnh mẽ, khi nói đến các dịch vụ trực tuyến, Microsoft vẫn luôn bị coi là kẻ đến sau.
Google, công ty mà các sáng lập viên gặp nhau khi còn ngồi ghế đại học năm 1995, đã khiến Microsoft chật vật theo đuổi.

Hồi tháng 1/2002, Bill Gates công bố một trong những bản ghi nhớ thường kỳ của mình, trong đó nhấn mạnh tới các ưu tiên của Microsoft trong tương lai.
Bản ghi nhớ có tựa đề “Dịch vụ máy tính đáng tin cậy” tuyên bố sẽ đặt vấn đề an ninh và sự toàn vẹn dữ liệu của khách hàng lên hàng đầu trong mọi hoạt động của Microsoft.
Về chính sách nội bộ, điều đó cũng đồng nghĩa với việc các nhân viên lập trình phải tham gia các khóa đào tạo tăng cường và các sản phẩm Windows được cập nhật thương xuyên nhằm thực hiện cam kết này.
Windows Vista được coi là là thành tựu mới nhất của sự thay đổi chiến lược đó, với nhiều cải tiến kỹ thuật nhằm ngăn chặn tối đa tội phạm công nghệ cao.
Bất chấp nỗ lực của Microsoft, tội phạm công nghệ cao vẫn nở rộ, và hoạt động của họ hướng vào các máy tính cá nhân sử dụng hệ điều hành Windows.
Các công ty chuyên về phòng chống virus thông báo có hơn một triệu phần mềm độc hại đang tồn tại, và máy tính cá nhân chạy hệ điều hành Windows luôn nằm trong tầm ngắm của tội phạm công nghệ.

Người ta vẫn thường huyễn hoặc về chuyện Microsoft là trung tâm sáng tạo, thường xuyên công bố các sản phẩm ảnh hưởng trên thế giới.
Thực tế Microsoft là nơi đại chúng hóa các ý tưởng, nhưng rất ít trong số đó xuất phát từ đại bản doanh của Microsoft hay tại các cơ sở nghiên cứu mà công ty này lập trên khắp thế giới.
Mọi sáng kiến mà nhờ đó Microsoft thành công, như giao diện đồ họa người dùng, chuột máy tính, bảng tính spreadsheet, mạng web và công cụ trình duyệt web, đều xuất phát từ những nơi khác.
Hiện giờ công ty này vẫn thường xuyên phải trả các khoản tiền lớn để tận dụng sáng tạo của các công ty khác như Hotmail, vốn có các chuyên gia ở những lĩnh vực mà Microsoft còn thiếu.
Dẫu có ngân khoản nghiên cứu lên tới hàng tỷ đôla mỗi năm, Microsoft cũng hiếm khi tung ra các sản phẩm mới khiến cả thế giới phải choáng ngợp.

Rõ ràng có một sự khác biệt quan điểm sâu sắc giữa Microsoft, tức Bill Gates, và cộng đồng chia sẻ thông tin trên mạng internet.
Quan điểm kinh doanh của Microsoft được khẳng định năm 1976 khi ông Gates gửi một bức thư tới câu lạc bộ máy tính huyền thoại có tên Homebrew ở San Francisco, trong đó ông phản bác việc sử dụng bừa bãi phần mềm ‘Basic for the Altair’ của Microsoft.
Nhiều người tham gia Homebrew hồi đó tiếp tục trở thành những người sáng lập và phát triển mạng internet với tinh thần chia sẻ thông tin và năng lực vì mục tiêu tốt đẹp hơn.
Ngược lại, Microsoft lại bảo vệ gắt gao các sản phẩm của mình.
Việc ngần ngại chia sẻ đó thoạt tiên đã mang lại lợi ích cho Microsoft, nhưng cũng chính nó sau này đã ngăn cản sự phát triển của công ty vì nay thế giới hi-tech chính là ở trên mạng internet.
Tệ hơn, việc tập trung chính sách làm việc xưa cũ đã gây trở ngại cho Microsoft có những bước phát triển dài hơi, đặc biệt là cách thức tiếp thị và xây dựng phần mềm cho phù hợp với thời đại internet.

Bill Gates nhập học tại Harvard năm 1973 lúc 18 tuổi, nhưng chưa hoàn thành bậc đại học.
Những khám phá sớm về điện toán và sự xuất hiện của vi mạch điện tử báo hiệu sự bùng nổ máy tính cá nhân đã khiến Gates quyết định bỏ học và thành lập công ty phần mềm.
Có thể nói rằng quyết định đó đã mang lại thành công cho Gates.
Microsoft được thành lập từ năm 1975, và sự thành công của công ty để lại nhiều dấu ấn trong thế giới công nghệ cao suốt thời kỳ tỷ phú Gates điều hành.
Xét về mặt tài chính, Bill Gates cũng đã thành công, khi liên tục được vinh danh là người đàn ông giàu nhất thế giới hàng chục năm liền.
Năm 2007, ông được trao học vị danh dự của đại học Havard. Khi nhận bằng, ông nói vui: “Năm sau tôi sẽ đổi việc. Thật vui vì cuối cùng tôi cũng có chút học vị trong sơ yếu lý lịch của mình”.

Phần lớn thời kỳ đầu làm ăn phát đạt của Microsoft gắn liền với sự thành công của máy tính cá nhân IBM.
Năm 1981, Microsoft ký một thỏa thuận độc quyền với IBM, nhằm lắp đặt hệ điều hành DOS trên mỗi máy tính mới.
Khi các nhà sản xuất máy tính cá nhân lũ lượt ra đời, Microsoft đã nhanh chóng bán hệ điều hành của mìnnh cho họ, và khẳng định thế thượng phong trên thị trường.
Chính bởi vì phần lớn các nhà sản xuất PC đều phải cài hệ điều hành vào sản phẩm của mình, cho nên mỗi khi một chiếc máy tính cá nhân được tiêu thụ, cũng là lúc Microsoft kiếm tiền.
Hệ điều hành Microsoft giờ không còn làm bá vương như ngày xưa, vì nhiều nhà sản xuất máy tính cá nhân nay gài các hệ điều hành giản lược khác, nhưng thỏa thuận đầu tiên của Microsoft đã mang lại lợi nhuận khổng lồ cho công ty trong một thời gian dài.

Khi Xbox của Microsoft ra đời, có nhiều người hoài nghi sản phẩm này, cho rằng nó sẽ không có chỗ đứng trên thị trường game.
Khi sản phẩm game này ra mắt, PlayStation của Sony chiếm ưu thế và dường như khó mà đánh bại.
Nhưng có một phẩm chất dẫn tới thành công của Microsoft đó là sự bền bỉ.
Cùng với nó là một trữ lượng tiền khổng lồ nhằm theo đuổi cuộc đua tranh giành thị phần game.
Và kết quả là sự ra đời của Xbox 360 – trò chơi đầu tiên của thế hệ mới và cũng là máy chơi game trên mạng hàng đầu.
Một trong các bước tiến tiếp theo trong chiến lược của mình, là sự ra mắt của Halo 3, mà theo Microsoft đã lập kỷ lục đối với một sản phẩm giải trí.
Với Xbox 360 được phát triển thành một trung tâm dịch vụ đa phương tiện với hàng triệu người thường xuyên chơi trên mạng, Microsoft đã chủ động trong cuộc đua mà các công ty khác, đặc biệt là Sony, phải chạy theo

Cụm từ này đã trở thành tuyên ngôn của Microsoft kể từ khi công ty được thành lập giữa những năm 70.
Trong khi hãng IBM tụ hợp các công ty phần cứng để đưa ra máy tính cá nhân, người sử dụng máy dường như lại chỉ nhớ tới Microsoft vì hệ điều hành của công ty này đã trở thành phần dễ nhận biết nhất của các máy tính.
Không thể phủ nhận rằng Microsoft có công trong việc thúc đẩy việc sử dụng máy tính.
Ngày nay, khoảng 90% số máy tính cá nhân chạy hệ điều hành Windows - một chỉ dấu rõ ràng cho thành công của Microsoft.

Mark Ward
Phóng viên công nghệ, BBC News
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/business/story/2008/06/080630_microsoft_preview.shtml